کاخن
کاخن : نوازنده بر روی کاخون می نشیند و با ضربات کف دست و انگشتان که بر روی صفحه جلویی ساز می کوبد ، صدایی خاص و زنگ دار تولید می کند . مهمترین ناحیه صدادهی قسمت فوقانی است که روی آن ضربه می‌زنند، چوبیست مخصوص و نازک و بدون گره. در قسمت پشت ساز حفره‌ای ایجاد شده است همانند حفره گیتار که صدای بم از آنجا خارج شود، پشت صفحه اصلی فنر متصل شده که صدای اصلی کاخون را تولید میکند.
بهترین سازندگان این ساز در کشور پرو هستند.
ساختار کاخن
کاخون جعبه ای شش وجهی و مکعب مستطیل شکل است که پنج وجه آن را از یک لایه چوب نازک به ضخامت ۳/۱ تا ۲ سانتیمتر (۵/۰ تا ۷۵/۰ اینچ) می سازند . وجه ششم (که یکی از مستطیل هاست) از یک لایه تخته سه لای نازک پوشانیده می شود . این وجه که سطح ضربه خورنده یا سر(Head) کاحون است “تاپا” (Tapa) نام دارد . حفره صدا(Sound hole) در وجه كناری “تاپا” تعبیه می گردد
صفحه چوبی “تاپا” را معمولا به طور کامل به جعبه کاخون نمی چسبانند ، به طوری که در نواحی فوقانی اش فقط در چند نقطه به کاخون متصل است . با این تمهید هنگام ضربه زدن به “تاپا” صدایی گِزمانند و خاص با افه لرزشی از کاخون به گوش می رسد .
کاخن
فاکتورهایی که در خصوصیات صوتی کاخون از قبیل ارتفاع (زیری و بمی) ، حجم ، طنین و کاراکتر ویه صدای آن موثرند عبارتند از اندازه و شکل کاخون ، جنس و ضخامت چوب مورد استفاده در ساخت آن و اندازه و محل تعبیه حفره صدا
نوع چوبی که صفحه “تاپا” را تشکیل می دهد بسیار متنوع است و بستگی دارد به اینکه سازنده (یا سفارش دهنده) چه نوع صدایی را ترجیح می دهد .
صداهای با تنالیته پایین (بم) گرم و مطبوعند و صداهای با تنالیته بالا (زیر) واضح و درخشانند ، بدون آنکه تغییری در ویژگیهای صوتی کاخون از نظر کاراکتر ایجاد شود . برای ساخت صفحه “تاپا” معمولا از چوبهای درخت گیلاس ، ماهون و افرا استفاده می کنند ؛ در حالیکه بقیه قسمتهای کاخون را از چوب کاج ، صنوبر و یا سایر چوبهای سفید مرغوب می سازند .
اخیراً یک پرکاشنسیت پرویی به نام روبرتو چینو بولانیوس (Roberto chino Bolanos) یک کاخون از جنس پلِکسی گلاس (Plexiglass)ابداع نمود که پلِکسی کاخون (Plexicajon) نام دارد
بدنه شفاف این کاخون از کاخون سنتی بزرگتر و سنگین تر است و حجم صدای آن اندکی از کاخون سنتی بیشتر می باشد
کریس نیسِن (Chris Nissen) سازنده درام است و مبدع چند نوع کاخون قابل حمل درام های وی با نام ” Slapdrum” از شهرت جهانی برخوردارند .
در زیر دو نمونه از كاحونهای پرتابل وی به نام های Lapdrum” ” و “”Slapboxx دیده می شود
“Lapdrum” را بین رانها قرار می دهند و “Slapboxx” روی رانها واقع می شود . بدین ترتیب نوازنده می تواند براحتی بنشیند و پشتش به پشتی صندلی تكیه داشته باشد . ضمن اینكه كوچك و قابل حمل نقل هستند واز لحاظ نوع صدا نیز كاملا كاراكتر ویژه كاخون سنتی را القا می كنن
نوعی دیگر از كاخون به نام سُل كاخون (Solcajon) به صورت لوله های بلند ساخته شده مانند كونگا (Conga)نواخته می شود
